شهرهای قدیمی مدفون شده
شهرهای قدیمی مدفون شده
شهرهای باستانی ، بسیار تدریجی و به دلایلی متفاوت از نظر پنهان شدند . در مصر و دیگر مناطق بیابانی ، لایه های شن به آرامی شهر های متروک را در بر گرفتند و مدفون کردند . در مناطق دیگر ، ماجرا به ترتیب دیگری بود :
در این مناطق ، وقتی بناها فرو می ریختند یا در آتش می سوختند ، روی پی ها و دیوارهای اصلی آنها بناهای جدیدی می ساختند و با مرور زمان ، شهر جدیدی روی همان پایه ها و دیوارهای قدیمی سر بر می آورد. دیوارهای جدید نیز که از گل پخته بودند ، دوباره فرو می ریختند . آنها لایه جدیدی روی زمین تشکیل می دادند که آثار و بناهای قدیمی تر را مدفون می کرد . زباله ها و دیگر بقایای به جا مانده از ساکنان این شهرها نیز روی هم انباشته می شدند و لایه های دیگری را روی منطقه پدید می آوردند .
ساکنان بعضی از شهرها در پی وقوع جنگ ، شیوع بیماری یا به دلایلی دیگر ، مسکن خود را ترک می کردند . در این شهرهای متروک ، گیاهان وحشی خودرو خیلی زود و به شدت زیاد می شدند . با رشد ، تکثیر و مرگ این گیاهان ، بی وقفه لایه های جدید دیگری روی شهر کشیده می شد که دیوارهای شهر را به کلی از نظر پنهان می کردند .
بسیاری از شهرهای باستانی نیز زیر خاکستر ناشی از فوران های آتشفشانی دفن می شدند . به این ترتیب ، اغلب شهرهای دوران باستان به مرور زمان ، زیرلایه های فوقانی تر زمین ازنظر ناپدید شدند . به همین دلیل ، باستان شناس امروزی باید همچون کارآگاهی دقیق ، همواره در پی آثار و نشانه هایی باشد که جایگاه احتمالی چنین شهرهایی را به او نشان می دهند.
کارشناسانی که در این مورد تحقیق کرده اند معتقدند بیش تر خرابه ها به واسطه ترکیبی از عوامل گوناگون زیر خاک مدفون شده اند . در این جا برخی از معمول ترین آن ها را ذکر می کنیم .
1) خاک های باد آورده که نزد باستان شناسان به خاک های بادی (Aeolian) شهرت دارند، روی هم انباشته می شوند و در نتیجه اشیای باستانی را زیر خود مدفون می کنند. بسیاری از خاک ها، از خاک های آتشفشانی باد آورده گرفته تا خاک های معمولی را می توان جزو خاک های بادی دانست.
2) رسوب های آب آورده روی هم انباشته می شوند و در نتیجه اشیای باستانی را زیر خود مدفون می کنند. بارانی که رسوبات را از نقاط بلند به نقاط پست می آورد، عامل این عمل است. اما گل و شنی که آب های جاری به همراه می آورند – همانند گل و لایی که در خلال جاری شدن سیل ها جمع می شود – می تواند روستایی را تقریباً مدفون کند. آب، آن چه را از نظر فنی رسوبات بادی می نامند، جمع آوری می کند و به پایین دست انتقال می دهد.
3) حوادث مصیبت بار طبیعی نیز مسبب مدفون شدن ناگهانی یک محل می شوند؛ هرچند این گونه مدفون شدن ها بسیار نادرند.
4) ساخته های دست بشر نیز فرو می ریزند و به مدفون شدن شهرها کمک می کنند. این فرو ریختگی و ویرانی گاهی همانند ویرانی ناشی از سیل، زلزله و آتش سوزی تصادفی و گاهی همانند ویرانی ناشی از جنگ ها و تخریب عمدی است.
5) گاه تمدن های باستانی به دست خود مدفون می شدند.
نمونه چنین شهرهایی در ذنیا بسیار است و همچنین در ایران که می توان نام شهر توج استان فارس و سبا در استان اصفهان و برنا در بیجار کردستان و ذلف آباد استان مرکزی را ذکر کرد .