تونل ها
آخرین امید افرادی که در قلعه ها ودژها به محاصره دشمن درمی آمدند و تا آخرین لحظه می جنگیدند تونلهای مخفی آنجا بود. آری تونلها گاهی برای فرار در آخرین لحظات بکار می رفتند و گاهی برای دست یابی به آب و غذا و پیغام رسانی در هنگام محاصره استفاده می شدند . تونلها را در چند مدل حفر می کردند یعنی بستگی به استفاده ای که از آنها می شده . اکثر تونلهایی که در زیر قلعه ها و دژ ها و کاخها حفر می شده بصورت بیضی و به اندازه یک قامت ارتفاع داشتند . سقف آنها به شکل هشتی گرد و دیوارها اگر در سنگ حفر شده از جنس سنگ و اگر در زیر زمین وخاک بوده از سنگ چین استفاده می کردند تا از ریزش انها جلوگیری کنند . گاهی هم دیده شده که دو ردیف تونل کنار هم قرار می دادند تا رفت و آمد در آنها راحت تر انجام گیرد . البته این تونلها معمولا در جاهایی که تعداد نفرات زیاد و احتیاج به سرعت عمل باشد حفر میکردند .
