تونل ها
تونل ها
آخرین امید افرادی که در قلعه ها ودژها به محاصره دشمن درمی آمدند و تا آخرین لحظه می جنگیدند تونلهای مخفی آنجا بود. آری تونلها گاهی برای فرار در آخرین لحظات بکار می رفتند و گاهی برای دست یابی به آب و غذا و پیغام رسانی در هنگام محاصره استفاده می شدند . تونلها را در چند مدل حفر می کردند یعنی بستگی به استفاده ای که از آنها می شده . اکثر تونلهایی که در زیر قلعه ها و دژ ها و کاخها حفر می شده بصورت بیضی و به اندازه یک قامت ارتفاع داشتند . سقف آنها به شکل هشتی گرد و دیوارها اگر در سنگ حفر شده از جنس سنگ و اگر در زیر زمین وخاک بوده از سنگ چین استفاده می کردند تا از ریزش انها جلوگیری کنند . گاهی هم دیده شده که دو ردیف تونل کنار هم قرار می دادند تا رفت و آمد در آنها راحت تر انجام گیرد . البته این تونلها معمولا در جاهایی که تعداد نفرات زیاد و احتیاج به سرعت عمل باشد حفر میکردند .
تونلهایی که به مقتضی موقعیت و مکان در شیب حفر می شدند کف آنها به صورت پله ای بوده ، درون دیوارها و در فواصل معین جای مشعل قرار می دادند ؛ دربعضی تونلها که در قلعه های مهم قرار داشتند اتاقکهایی به جهت نگهداری اسلحه و آذوقه برای روز مبادا می ساختند . در تونلهایی که به خزانه ها و یا گنجینه ها راه داشتند معمولاً تله هایی قرار می دادند و یا به صورت انحرافی یا همان سرباز می گذاشتند تا غارتگران به اصل خزانه ها دست پیدا نکنند .
این تونلها از استحکام زیادی برخوردار بودند و معمولاً هواکشهایی در آنها بکاررفته است . اگر کسی به این نوع تونلها دسترسی پیدا کند و با آگاهی کامل کاووش را انجام دهد به نتایج چشمگیری خواهد رسید .
راه آبها (قناتها)
این نمونه که جهت هدایت آب از مناطقی به منطقه ای دیگر در زیرزمین حفر می گردیده اکثر مردم با آنها آشنایی دارند و شکل و فرم ساخت آنها معلوم است . مشخص ترین نشانه آنها دو رنگ بودن جنس دیوارها است . آن هم بدلیل جریان آب در یک سطح معیین است . نشانه دیگر ، وجود شن و ماسه نرم در کف آنها است . حفر قناتها بصورت نامنظم و خارج از قاعده هندسی است . دراین راه آبها تا کنون دیده نشده که کسی گنجی پیدا کرده باشد ۰ مگر اینکه بصورت غیر متعارف در آنجا قرار داده باشند .